26 September 2023 Tuesday
News
BIG TECH Nedir?
Amerika Birleşik Devletleri’nin bilgi teknolojisi endüstrisindeki en büyük ve en baskın beş şirkete, yani Google(Alphabet), Apple, Facebook, Amazon ve Microsoft şirketlerine verilen addır.
Toplu olarak BATX olarak adlandırılan Çinli firmalar Baidu, Alibaba, Tencent ve Xiaomi, genellikle Big Tech’in rakip şirketleri olarak görülüyor. Aslında bu beş şirketi gayet iyi tanıyoruz, yeni bir güne adım atarken bu beş şirketin dahil olduğu şeyleri kullanmadan asla yaşamıyoruz. Şu aralar, siyasi olaylara konu olan ve haklı haksız kavramını önemsemeyen Facebook’un paylaşımlara kısıtlama getirmesi de bu yüzdendir. Virüs sebebi nedeniyle denilen her açıklamada asıl kazanan taraf bu beş şirkettir. Ve ilerleyen yıllarda daha da fazla göreceğiz ki, internet ve bilgisayar elimizi attığımız her noktada varlığını hissettirecek.
Peki Kongre’de yer alan soruşturma ve nedenleri neler? Neden Kongre Big Tech araştırmalarının üzerinde bu kadar duruyor…
Amazon bundan dolayı, kısa süre önce pazarında başarılı işletmeleri olan az sayıda üçüncü taraf satıcıyla mevzuatı tartışmak üzere toplantılar düzenleme konusunda iletişime geçti. Ve e-posta şunu söylüyordu. “Şu anda Kongre’de bulunan Amazon ve diğer büyük teknoloji şirketlerini düzenlemeyi amaçlayan (Big Tech) bir yasama teklifi paketinden haberdar olmaları için küçük bir satıcı grubuna ulaşıyoruz.“
“Sürecin başındayız ve yasa tasarıları değişebilir, ancak sizin gibi mağazamızda satış yapan küçük ve orta ölçekli işletmeler üzerinde potansiyel olarak önemli olumsuz etkileri olabileceğinden endişe duyuyoruz.”
Burada kastedilen satıcılar aslında Çin’in arka bahçesi olan Amazon’daki Çinli satıcılardır!
E-posta, ABD tekelcilik karşıtı yasalarını elden geçirmeyi ve Big Tech’in gücünden yararlanma girişimlerini amaçlayan Meclis Yargı Komitesi tarafından Haziran ayında onaylanan bir yasama paketine atıfta bulunuyor. (Önceki köşe yazım olan Amazon tekel mi? Yazımda bahsediyorum.)
Peki bu büyük firmaların faturalandığı altı yer ve onları endişe ettiren konular neler?
Amazon, Facebook, Apple, Microsoft ve Google gibi teknoloji şirketlerinin birleşmelerinin tamamlanmasını zorlaştıracak ve daha pahalı hale getirecek, kendi hizmetlerinde diğer işletmelere karşı ayrımcılık yapmalarını önleyecek, hizmetler arasında veri taşınabilirliğini zorunlu kılacak ve daha kolay hale getirecek, eyalet başsavcılarının tekelcilik davalarını nereye taşıyacaklarını seçmeleri ve federal yetkililerin kuvvetli bir platform işleten ve açık bir çıkar çatışması sunan bir işletme sahibine dava açması için izin verilmesi. Bu şu demektir ki, Amazon gibi güçlü bir platform dahi bu dava sürecinden geçip gücünü bölebilir. Satıcılar ve bazı işletmeler arasında bulunan inanılmaz ayrımı Amazon bundan sonra ne sıklıkla ve nasıl yapacak bilinmez!
‘Bitiş Platformu Tekelleri Yasası’
En agresif yasa tasarılarından biri olan ‘Bitiş Platformu Tekelleri Yasası ‘ , Amazon’un Seattle genel merkezini de içeren D-Wash Temsilcisi Pramila Jayapal tarafından destekleniyor. Ki bu ‘Amazon Tekel mi?’ köşe yazısında bahsettiğim yargı sürecindeki aynı temsilcidir. Milyonlarca üçüncü taraf satıcıya hizmet veren bir marketplace ama aynı zamanda kendi markasıyla bu satıcılara karşı rekabet eden Amazon’u doğrudan etkileyebilir. Bildiğimiz gibi Amazon hem kendi ürününü ürettirip hem de satıcılarla kıran kırana mücadele ettiği için bu noktada haksız rekabet ile iç içe hareket ediyor. Amazon’un en büyük büyüme motoru üçüncü part satıcılardır. Fakat herkes, Amazon’un tüm ürünleri kendisi üretip satıyormuş zanneder! Satıcılar her yıl %16 artan bir hacimle ilerledikleri için Amazon kendisi online mağazadaki büyümeyi geride bıraktı. Açıkçası Amazon’un içindeki Amazon’a, satıcılar hakim oldu! Amazon birden fazla yerden gelen tekelcilik baskısıyla mücadele ediyor. Adalet Bakanlığı ayrıca Big Tech için geniş bir tekelcilik incelemesi başlattı.
Peki, Amazon FBA sistemi yani depolama sistemi karşısındaki satıcılar ve alıcılar nasıl etkilenecek?
Eğer ürünü depoya yolluyorsanız, bu ürün satışlarınız için garanti satışlardır. Bu noktada Amazon ‘Tekel’ dir ve onun FBA sisteminin üzerine o derece kuvvetli bir sistem yoktur. Meclis bu sistemi tekelcilik olarak görüp bu mevzuatın satıcılar üzerinde “önemli olumsuz etkileri” olacağı konusunda uyardı. Satıcıların ürünlerini tanıtmak için daha çok zorluklarla karşılaşacağını ve bunun da tüketiciler için seçimi azaltıp fiyatları arttırabileceğini de sözlerine ekledi. Amazon piyasadaki rekabeti, ‘en ucuz’ üzerine kurduğu için, üretimi destekler. Ve satıcılarını en ucuz için yarıştırır ve tabi ki bu yarışı Çinli üreticiler kazanır. Oluşturduğu sistemin reklamını aslında ‘satıcılar’ yapar.
Matematikçi Shel Kaphan kurucudur
Amazon sisteminin ilk kurucusu aslında Matematikçi Shel Kaphan’dır fakat Bezos ona sadece, ilk Amazon çalışanı unvanını vermiştir. Aslında, Amazon’u Bezos ile birlikte kuran kişidir… Sistem, buybox yani fiyat oynamalarıyla daima sayfayı canlı tutan satıcılardan oluşur ve bu fiyat oynamaları en ucuz fiyatta durur ardından buybox alınmış olur. Google’da sayfa hareketleri ve en ucuz fiyat bizleri devamlı öne atar. Bunun en güzel örneği de Amazon’un ta kendisidir!
Bu sistemlerde satış yapmak fırtınalı bir yolda yürümeye benzer. Kesinlikle sermaye için mükemmel platformlardır. Ama şunu da unutmayalım, kendi sitemizi kurmayı! Site kurmak çok zahmetli ve yorucu bir yoldur. Tek kişi büyük bir siteyi kuramaz, fakat bu hangi kapasitede nasıl bir site kuracağına da bağlı olarak değişir.
Daima sabır ve pes etmemek dileğimle.
