Neden Kolayca Morarmış Gibi Hissediyorum. Bu Ciddi Bir Sorun Olabilir mi?

ABONE OL

News

October 22, 2023 14:53

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Bir darbe sonrasında morarma normaldir, ancak neden herhangi bir belirgin neden olmadan morarıyoruz ? Bu durumun arkasında ne olabilir? Endişelenmeli miyiz?

Yetişkinlerin yaklaşık %18’i kolayca morarma durumundan bahsediyor. İnsanlar, Hematologlardan (kan doktorları), çok kolay morardıklarından endişe duyduklarında sıkça tavsiye istemekte.

İşte bu sorun nasıl değerlendirilmeli

Kanın Yaptığı Şeyler: İlk olarak, bizi kanamadan koruyan vücudumuzdaki karmaşık, dengeli sistemleri anlamak yardımcı olur.

Kan, kan damarlarımızdan sıvı olarak akar ve bizi enfeksiyonlardan koruyan bağışıklık hücreleri ve oksijen yüküyle birlikte kırmızı hücreleri beynimize, kaslarımıza ve iç organlarımıza taşır. Kan, yaralanma durumunda bizi kanamadan koruyacak ve aynı zamanda tehlikeli kan pıhtısı oluşumu riskini en aza indirecek şekilde dikkatle dengelenmiş bileşenler içerir.

Bir kan damarında bir “delik” meydana gelirse, kan hızla kalınlaşarak jöle benzeri bir pıhtı oluşturabilir ve damar kendini onarıncaya kadar kan kaybını en aza indirebilir. Bunu başarmak için kanda dolaşan trombosit adı verilen küçük hücre parçaları, hasarlı kan damarı duvarına bağlanır.

Trombositler ve hasar görmüş damar duvarı tarafından çekilen bir dizi protein (pıhtılaşma faktörleri), kanı sitenin etrafında kalınlaştırmak ve bir kan pıhtısı oluşturmak için birleşir. Tıpkı diğer tüm kan hücreleri gibi, trombositler kemik iliğinde yapılır, pıhtılaşma faktörleri ise çoğunlukla karaciğerde yapılır.

Bir sorun olabilir mi?
Kolay morarma bildiren birçok hastada hematologlar herhangi bir özel neden bulamıyor.

Kan doktorları, bir kişide kanamayla ilgili birçok sorun olduğunda genellikle daha dikkatli davranırlar. Örneğin, morarma geniş morluklarla birlikte yaygınsa, sık sık burun kanaması, ağır adet dönemleri, büyük diş tedavisi, ameliyat veya doğum sonrası kanama sorunları ve hatta eklemlerde veya beyinde spontan ciddi kanamalar eşlik ediyorsa, bir bozukluk olasılığı daha yüksektir.

BASİTÇE BİR TEST

Birkaç basit test, ciddi bir sorun olup olmadığını anlamamıza yardımcı olabilir. Kolayca morarma bildiren herhangi bir kişi için yapacağımız ilk şey, tam bir kan sayımıdır. Bu, trombosit sayısını ölçer ve trombosit sayısının normal olup olmadığını güvenilir bir şekilde gösterir.

Trombositlerimiz birkaç nedenle azalabilir; ya kemik iliğinde uygun şekilde veya yeterli miktarda üretilmiyorsa ya da dolaşımdan çok hızlı bir şekilde çıkarılıyorsa.

İkinci senaryo, immün trombositopenik purpura adı verilen yaygın bir durumda meydana gelir. Bu durum çocukları veya yetişkinleri birdenbire veya viral bir enfeksiyonun ardından etkileyebilir. Hastalarda trombosit sayısında ciddi azalmalar meydana gelebilir ve ince bir döküntü, aslında küçük morluklar şeklinde ortaya çıkabilir.

Çocuklarda genellikle kendiliğinden iyileşen kısa süreli bir durumdur. Yetişkinlerde ciddi vakaların bağışıklık sistemini baskılayan veya trombosit üretimini artıran ilaçlarla tedaviye ihtiyacı olabilir. Bazen yetişkinlerin dalağı çıkarmak için ameliyata ihtiyacı vardır.

Pıhtılaşma proteinleri ve hastalıklarla ilgili sorunlar
Pıhtılaşma faktörleri (daha önce bahsedilen proteinler) bir dizi kalıtsal veya edinilmiş nedenlerden etkilenebilir.

Bazı insanlar, kanamayı kontrol etmesi gerektiğinde kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan önemli faktörlerin düşük seviyeleriyle doğarlar.

Hemofili A neredeyse yalnızca erkeklerde görülür ve Faktör VIII’deki (önemli bir pıhtılaşma faktörü) genetik azalmadan kaynaklanır. Hem erkekler hem de kadınlar, başka bir önemli pıhtılaşma faktörünün üretiminin veya işlevinin azalmasını içeren von Willebrand Hastalığı’na sahip olabilir.

Karaciğer hastalığı da pıhtılaşma sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle kolay morarma şikayeti olan herhangi bir kişide yaptığımız ikinci test pıhtılaşma fonksiyonunu ölçmektir. Bir anormallik bulursak, önemli pıhtılaşma faktörlerinin düzeylerini test ederek durumu takip edeceğiz.

Kan damarlarıyla ilgili sorunlar

Günümüzde nadir olmasına rağmen, şiddetli C vitamini eksikliği daha yaygın olarak kolay morarma ve diş eti kanamasına (“iskorbüt”) neden oluyordu. Eksikliklerİ hala morarmaya neden olabiliyor.

Yaşlı insanların cildi ve kan damarları hassas olabilir, bu da morarma olasılığını artırır.

İlaçlar ve takviyeler

Hastalarımıza ilaçlarını ve alternatif ilaç kullanımlarını her zaman soruyoruz.

Genellikle trombositlerin kalp hastalığı veya felç riskini kötüleştirmesini önlemek için reçete edilen aspirin de trombosit fonksiyonunu azaltabilir.

Gingko ve E vitamini gibi reçetesiz satılan takviyeler, bazı antidepresan ilaçlar gibi kolay morarmalara da neden olabilir.

İstismar ve travmayla ilgili sorular

Son olarak travma nedeniyle kan damarları zarar görebilir. Klinisyenler, çocuk istismarı veya yakın partner şiddetini hassas bir şekilde göz önünde bulundurarak, kişinin herhangi bir yaralanma yaşayıp yaşamadığını dikkatlice sormalıdır.

Sant-Rayn Pasricha, Walter ve Eliza Hall Enstitüsü’nde Nüfus Sağlığı ve Bağışıklık bölümü başkanıdır. Özet olarak sunulan bu makale ilk olarak The Conversation’da yayınlandı.