News
Köylerimizin şarkılara şiirlere konu olmuş çok kıymetli mahalle çeşmeleri de birer birer hayatlarımızdan, köylerimizden kaybolup bittiler. Şimdiki nesiller köy çeşmelerini bilmediğinden artık bu temalı şiirlerimiz, şarkılarımız hatta resim ve romanlarımız olamayacak maalesef. Bu yüzden bu yazımda çocuk hatıralarımda neredeyse bir kitap yazabilecek kadar yer tutan köyümüzdeki çeşmelerden yazıp şuraya bırakayım, belki bir gün birisine lazım olur.
Her yaz tatilinde mutlaka İzmir’den köye giderdik. Bu gidiş tatil yapmaktan daha ziyade hep beraber köyde yaşayan yakınlarımıza hemen her işlerinde yardım etmek şeklinde olurdu. Daha Bismillah otobüsten inmişiz “hadi çocuğum çeşmeden dedene, ninene bir su doldur da gel” denirdi. Seve seve gider iki kap su doldurur getirirdik, böylece onlar taze sudan içtikçe hayır dualarını alırdık. Herkes su ihtiyacını en yakınındaki sokak çeşmesinden karşıladığı için ve gazete gibi haberleşme aracı olmadığı için bütün yeni taze haberler köyün en ücra köşesine kadar çeşmeye su doldurmaya gelenlerden yayılırdı. Doğanlar, yeni gelenler, gidenler, dünürcüsü gelen kızlar, köyde olup biten bütün haberler çeşme başında bakır güğümlere, testilere suyun dolmasını beklerken mutlaka konuşulur, sırada bekleyen herkes de bunu duyar taze haberlerle evine giderdi. Ne güzel hiç habersiz kalmazdık.
Dağlardan süzülüp gelen bu çeşmelerin bazısının suyu kol gibi kalın çok gür ve buzlu gibi soğuk akardı. Bazısı da hortum kalınlığında biraz cılız akardı. Bu tertemiz soğuk suları içmelere doyamazdık, su hayattı. Yazın hasatı olan taze buğdaylar un ya da bulgur yapılmadan önce yukarı mahallede gür akan çeşmeye yıkamaya götürürdük. Bazısı eşeklerle, bazısı at arabalarıyla kocaman buğday çuvallarını çeşmeye taşır sırası gelen upuzun hatıllara (şimdiki küvetler gibi uzunca betondan yapılmış havuzlar diyelim) buğdayları döker süratle yıkamaya başlardık. Çeşmeden akan tazyikli su küçük havuzdan büyüğüne aktıkça anneler teyzeler buğdayları karıştıra karıştıra yıkarlar buğday olmayan farklı tohumlar suyun yüzüne çıktıkça onları hayvan yemi olarak ayırırlardı. Toz toprak bulaşığından arınan tertemiz buğdayları tekrar çuvallara doldurup evlere taşır güneşin altına serer kuruturduk. Bazıları çeşmenin çok yakınına kocaman kazanlar kurarak bulgurunu kaynatır kaynatmak için suyunu çeşmeden taşırdı. Bu biraz kolaylık olurdu. Hayır ve bereket için çeşmeye gelenlere kaynamış buğday ikram ederlerdi.
Bence eskiden günler daha uzundu. Çeşmeden su taşınacak, o suyla yemek-ekmek yapılacak, bulaşıklar yıkanacak, alet edevat yok her iş insan gücüyle olacak. Ev halkı yıkanıp çamaşırlar yıkanacak, hepsine bol vakit ayrılacak. Çamaşırlar yıkanacağında hep beraber eve su taşıyıp kazanlarda çamaşır suyu ısıtılırdı. Kille yıkanan çamaşırlar güzelce durulanması gerektiği için helke dediğimiz bakır kovalarla çeşmeye taşınır akan suyun altında betonlara çarpa çırpa çamaşırlar tertemiz yapılır yine kuruması için bahçeye serilirdi. Köy yerinde suyla yapılacak çok işlerimiz vardı. Bu yüzden suyu hiç
telef etmez her damlasını mutlaka değerlendirirdik. Büyük baş hayvanlara taşımayla su yetmeyeceğinden onları sulamaya doğrudan çeşmeye götürür sulardık. Ama tavuklar, hindiler evin kedisi köpeği için devamlı taştan yalak denen çukur taşları suyla dolu tutar ihmal etmezdik.
Eskiden köylerde kanalizasyon yoktu, çeşmelerimizden gece gündüz devamlı akan sular hatıllardan arklara akardı. Oradan gelen suları mahalleli sırayla harım dediğimiz evlerin dibindeki küçük sebze bahçesini sulamakta kullanırdı. Burada da artan sular hiç telef olmaz doğrudan birisinin bahçesine akar giderdi. Çeşme sularının akıp gittiği yerler yeşillik, ağaçlık olur kurt kuşta faydalanırdı. Çeşmeye su doldurmaya gelenler mutlaka sıraya girer kendisine sıranın gelmesini beklerken konuşacaklarını konuşur, konuşanları dinler son haberleri öğrenirdi. Çeşmede köyün diline düşmemek için kimse taşkınlık yapmaz edepli olurdu. Oğlanlar sevecekleri kızı çeşmeye su içmeye gidince tevafukken görür beğenir talip olurdu. Sevip de alamayanlar işte böyle şair olur çeşmeli destan yazardı. Kızlar bakır su kaplarına edeple su doldurmaya gittiklerinde oğlan anaları kızları süzer bakar, beğenir oğluna isterdi. Birçok yuvaların temeli çeşme başlarında atılırdı. Su doldurma işlerini her zaman kadınlar yaptığından doğal olarak erkeksiz bir ortam oluşurdu.
Çeşmede halı, yün veya sebze yıkayanlar işleri bittiğinde etrafı tertemiz bırakmaya çok dikkat ederdi. Bu yüzden kış aylarında biraz çamur olsa da çeşmelerimizin etrafı çöpsüz tertemiz olurdu. Hiç unutmam bir teyze vardı su doldurma sırası ona geldiğinde bekleyen kalabalığa aldırmaz özene bezene önce kaplarını yıkar, ardından ayakkabılarının dış yüzünü sonra kendi elini yüzünü yıkar da yıkardı. Hanım ablalar tarladan gelmişler, biraz su kapıp eve gidip yemek pişirecekler aceleleri var ama o teyzenin umurunda değil, nasıl olsa sıra onun. Bu yüzden “soyha, gündüz gelmemiş akşamın dar vaktini beklemiş” diye homurdananlar olurdu ama mecburen bekleniyordu.
Şimdilerde o zahmetli zor işler bitmiş, köy çeşmelerinin izi bile kalmamış. Çeşmeler evlerde herkes rahat ama birbirinden gayet habersiz, yalnız yani.
Pembegül Abla
Avustralya Gündem2024.09.30ETLİ BUTLU BİR YAZI
Avustralya Gündem2024.09.24YAŞLANAN NÜFUS VE YAŞLILARIMIZ
Avustralya Gündem2024.09.16 MUTFAK GİDERLERİ
Avustralya Gündem2024.09.10MELBOURNE’ÜN HAFTA SONU MARKETLERİ
AVUSTRALYA GÜNDEM
22 dakika önceAVUSTRALYA GÜNDEM
30 dakika önceAVUSTRALYA GÜNDEM
37 dakika önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 saat önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 saat önceAVUSTRALYA GÜNDEM
22 saat önceAVUSTRALYA GÜNDEM
23 saat önceAVUSTRALYA GÜNDEM
3 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
3 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
5 gün önceTHİS WEEK’S PAPER
6 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
6 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceUNCATEGORİZED
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
7 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
8 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
9 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
9 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
9 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
9 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
9 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
9 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
11 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
11 gün önceTHİS WEEK’S PAPER
11 gün önceNEWS
11 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
11 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
11 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
11 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
13 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
14 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
15 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
15 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
15 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
15 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
16 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
16 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
16 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
16 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
16 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
16 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
16 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
16 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
16 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
19 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
19 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
19 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
20 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
21 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
22 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
22 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
23 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
23 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
23 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
24 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
24 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
24 gün önceNEWS
24 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
24 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
25 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
25 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
25 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
25 gün önceUNCATEGORİZED
25 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
25 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
25 gün önceAVUSTRALYA GÜNDEM
25 gün önce
1
AVUSTRALYA’DA HİSSEDİLEN BÜYÜK DEPREM Artçı sarsıntılara hazırlanıyorlar
2
YENİ SAYI ÇIKTI Her hafta yeni bir Dünya
3
Hiçbir yere gitmeyen uçuşun biletleri tükendi
4
Naime Aydın dualarla uğurlandı
5
YENİ SAYI ÇIKTI ‘Her hafta farklı bir Dünya’
6
Victoria’da uçağı düşen pilot yaşam mücadelesi veriyor
7
NSW COVID19 KISITLAMALARINI KALDIRIYOR Melbourne uyarısı devam
8
LYGON’DA SİLAHLAR KONUŞTU
9
SATILIK RESTORAN Fiyatı ve cirosu belli. Kaçırılmayacak fırsat!
10
VICTORIA’DA COVID VAKALARI YÜKSELİŞE GEÇTİ
11
Melbourne’de Protestocular ve Polis Arasında Şiddetli Çatışma
12
VICTORIA en büyük aşı gününü yaşadı TOPLAM VAKA 15
13
DÜNYA GAZETESİNİN YENİ SAYISI ÇIKTI ‘Avustralya Dünyası’
14
GENÇ ÇAĞRI’NIN CENAZE BİLGİLERİ Anne’den ilk mesaj
15
Melbourne Restoranın Buzluğunda Şok Keşif
