Kemal Serdar – Gezbel

ABONE OL

News

September 6, 2017 09:15

BEĞENDİM

ABONE OL

News

x q w sesleri ne ola ki!

Avustralya İnsan Hakları Derneği’nin 1 Eylül Dünya Barış Günü için Avustralya’da misafir ettiği Mikail Aslan Sydney konserini vererek arkadaşlarıyla Melbourne’un yolunu tutarken, bize de kala kala yukarıdaki ‘hayvani sesler’ (!) kaldı. Çünkü bu sesler, Kürt ve Zaza dillerinin farklı sesleri ve olmazsa olmazları. Adlandırma tam tamına siyasi otoritenin olaya bakış akışı ve bunu silmek için yıllarca uğraşılıyor.

Bu sesler, toplu bir devlet asimilasyonunun geldiği noktadaki (kültürel) tarihe düşülen kara noktaların toplamıdır. Yani devletin, çoğu Kürt, Zaza ve Alevi sanatçı, ozan, müzisyene 1947’den başlayarak uygulattığı ve adına ‘diksiyon dersleri’ dediği bir alçaltmanın adı imiş. Çünkü bunu Mikail’den öğrendim. Bu ozan ve sanatçılar, aşıklar arasında D.Sulari, A.Daimi, F.Çınar, A.E.Çiçek ve M.Akarsu’da var.

Mikail’le yaptığım samimi fikir alışverişinden (siz buna başka bir şey de diyebilirsiniz) kalan bazı konuları, kimi yorumlarımla okuyucularla paylaşmak istiyorum.

Modern T.C. devlet ve bilumum aygıtlarının tekleştirme politikasının geldiği noktalar arasında, herkesi, özellikle etnik (Kürt, Zaza, Ermeni, Alevi, Rum v.s.) müzisyen ve sanatçılara verdiği bu ayarla bilmek, demek ki herkesin ilgi alanına girmiyor. Böylece söz konusu asimilasyonun dil, kültür ve (yukarıdaki) sesleri, tarihsel dokusu, inanç boyutu ve coğrafik anlamı darmadağınık edildi. Mikail burada, bu asimilasyonun aslen (ne yazık ki) başarılı olduğu ve her şeyi kökeninden soyutladığını vurguluyor.

Aslından ve seslerinden kopartılan bir duruşa da karşılık vermek gerekiyordu. İşte bunların başında da Mikail ve onun gibi birçok müzisyen ve ozan geliyor ve eski klamları, eski sözleri, asıl sesleriyle halka yeniden hatırlatıyorlar. Böylece asimilasyonun yıllar içindeki yıkımı bir şekilde dengelenmeye çalışılıyor. Bastırılan ve yok sayılan bir kültür, dil adeta küllerinden yeniden yaratılmakta ve milyonlara ulaşmaktadır artık. Ama yıkım birçok şeyi tarumar etmiştir ve bunun altından kalkmak, neredeyse bir kuşaklık bir iştir. Mikail’e göre, işe, ta anaokulundan başlamak gerekiyor. Ancak böylece bir dil, tam anlamıyla ve bir kuşak boyunca anlamlı bir yere gelebilir.

Belki başta söylenmesi gereken en önemli basit ve temel olgunun, ‘insanın kendi ana dilinde ve asıl sesleriyle müzik yapabilmesi olduğunun’ altını çizmek gerekti. Onun için verdiği bir örneği aktarmak istiyorum. ‘Almanya’daki yaklaşık 80 Cem Evi’nin belki yüzde doksanı Kürtçenin hâkim olduğu ortamlardır ama, onlar beni çağırdıklarında ‘aman kendi dilinde türkü söyleme diyorlar’ ve bunun yıllarca böyle devam ettiğini söylerken, artık bunu söyleyen hiçbir kurum ve yapıya gitmediğini söylerken üzüntüsünü gözlerinden anlıyordum.. Buradaki yıkımın ve olumsuz etkilenmenin birçok boyutunu bilmem görebiliyor mu okuyucular?

Bu artık öyle bir durumdur ki, Anadolu coğrafyasında her dil var ve çoğu yasak değil, ama Kürtçe, Zaza’ca dil bile sayılmıyorlar. İstanbul’un ortasında İstiklal caddesinde aman ne güzel Arapça çalıp söyleyen gruplara alkış yapan insanlarımız, aynı mekandaki Kürtçe müzik yapan grup ve insanlara yapılan baskıyı ve yasaklamayı bir türlü göremiyorlar. Ki bu yalan, dolan, sahtekârlık ve ikiyüzlülük; onun çok yakın bir akrabasının, Lozan Antlaşmasından önce Türkiye’ye gelen bir heyet için bizzat Atatürk tarafından ‘kendi milli kıyafetlerinle Parlamento’da kendi ana dilinde konuşma yap’ denip de bunu yaptıktan sonra Divan-ı Harbe verilmesi ve iki yıl kaçarak dağlarda yaşadıktan sonra yakalanıp idam edilmesinde de görülebilir. Bunların hepsinin resmi kayıtlarda olduğu bilgisini de verdi Mikail.

Mikail’in bana ilginç ve önemli gelen başka bir tanımlaması ‘müzik alanında ruhsal direnişin devam ettiği’ saptamasıydı. Müzik alanında birçok yeni başarının ve atılımın olduğu ve bunun toplumda kabul görmesi, milyonların dinleyebilmesi artık herkesin bildiği bir gerçeklik olarak duruyor. Ama siyasal ve kültürel alanda çok kayıpların olduğunu, bunun önüne de kayıtlarla ve yayma yoluyla geçilmeye çalışıldığını vurguladı. Zaza ’canın doğasal tınılarının güçlü olduğunu, Alevilik unsurlarının söz konusu olduğunu, itikatların ve Cemlerde söylenenlerin ve çoğunca yer alan beyitlerin çok önemli olduğunu da belirtmeden geçmedi. Bunların müziğe yansıması ve yer bulması da kaçınılmazdı.

Asıl demokrasinin, her alanda azınlıkların haklarının korunması ve çoğunluk tahakkümünün olmamasıyla değer bulduğunu ve bunun hangi Kürt dili ve lehçesinin kabul görmesi ya da daha az konuşulanları da zorlamadan, dışlamadan içselleştirmesinin önemine de değindi.

Türkiye’de çözülemeyen birçok sorunun en başında yer alan Kürt sorunu çözülmeden, Kürtçe ağız ve seslerin, bunu dillendiren ozan ve aşıkların üstündeki baskıların azalması, sanat ve müzik konularının yeterince konuşulup, gündemin içine sıkışmaması olası görünmemektedir.

Mikail Aslan’ın Sydney konseri saygın bir ortamda ve içten bir coşkuyla geçti. Birlikte sahne alan iki müzisyen arkadaşının da hem çalgılarıyla ve sözel katkılarıyla ilgi çekmeleri gözden kaçmadı.

İlk kez sahne alan İnsan Hakları Derneği (İHD), Avustralya‘nın korosu da birbirinden güzel 3 parçayla geceye ayrı bir zenginlik kattı.

Melbourne konserinin çok daha katılımlı ve coşkulu geçtiğini, yazımı gönderirken öğrendim. Son olarak, bu organizeyi gerçekleştiren İHD ‘ye de çok teşekkür etmeden geçemeyeceğim.