News
News
Pagan Zamanlardan Paskalya’nın Sembolüne: Hot Cross Buns’ın Karmaşık Tarihi
Hot cross buns, her ne kadar günümüzde Paskalya’nın vazgeçilmez ikramı haline gelmiş olsa da, üzerindeki haç işareti, bu çöreğin Hristiyan geçmişine dair önemli bir ipucu sunuyor.
Ancak tarihçiler, bu haçın aslında Hristiyanlığın çarmıha gerilişinden önce de var olduğunu belirtiyor. İlk kayıtlara, Antik Mısır ve Yunan dönemlerine kadar gidiyor.
Hot cross buns’ın tarihi, Mısır ve Yunanlıların tanrılarını kutlamak için üzerine haç işareti konmuş yuvarlak ekmekler pişirmesiyle başlıyor. Tarihçi Darius von Guttner Sporzynski, bu ekmeklerin üzerine yerleştirilen haçın, ekmeği dört eşit parçaya bölme işlevi gördüğünü, bu dört bölümün de ya ayın dört evresini ya da dört mevsimi simgeliyor olabileceğini söylüyor.
“Haç o dönemde kesinlikle bir Hristiyan sembolü değildi, sadece ekmeği dört parçaya bölüyordu,” diyor Profesör von Guttner Sporzynski.
Zamanla Hristiyanlık ile bağlantı kuran bu haç işareti, Çarmıha gerilişin ve Paskalya’nın simgesi haline geldi.
Eostre ve Hot Cross Buns’ın Bağlantısı
Kuzey Avrupa’nın Sakson halkı, baharın tanrıçası Eostre’yi kutlamak için benzer ekmekler yapıyordu. Bu tanrıça, İngilizce’de Paskalya’nın adı olan “Easter”ın kökeni sayılmaktadır. Von Guttner Sporzynski, “Kuzey Yarımküre’de bu dönem bahar mevsimiyle eşdeğerdir ve Paskalya, doğanın yeniden hayat bulduğunun simgesidir,” diyor.
Kötü Ruhları Kovmak İçin Haç
Haç işaretiyle işaretlenmiş küçük ekmekler, tarih boyunca sürekli bir şekilde yer almış. Romalılar tarafından yapılan bir kazıda, Herculaneum şehrinde, MS 79’da volkanik kül altında kalmış bir alanda, haç işareti taşıyan iki ekmek bulunmuştu.
Orta Çağ’da, ekmekler pişirilmeden önce üzerine haç işareti kesilir, çünkü bu, ekmeğin kabarmasını engelleyen kötü ruhları uzaklaştıracağına inanılıyordu. Zamanla, bu ekmeklerin, hastalıkları engellediğine ve küflenmeye karşı etkili olduğuna inanılmaya başlanmış.
Hot Cross Buns ve Paskalya İlişkisi
Hot cross buns’ın Paskalya ile olan bağlantısı, 12. yüzyıla dayanıyor. Bu dönemde, Haçlı Cuma günü, “Haç Günü” olarak biliniyordu. Ancak, bu çöreklerin Paskalya ile bağlanması, büyük ölçüde Kraliçe I. Elizabeth’in eylemleri sayesinde oldu.
Tudor döneminde, Kraliçe, sadece ticari fırıncıların bu baharatlı çörekleri Paskalya, Noel ve cenazelerde yapmalarına izin verdi. Bu, Hristiyanlık içindeki karşıt görüşleri dengeleme çabasıydı.
Modern Hot Cross Buns
Günümüzde, hot cross buns’ın tarifleri çok farklılaşmış durumda. Avustralya fırınlarında çikolatalı çöreklerden, peynirli Vegemite’li çöreklere kadar her şey mevcut. Ancak, bazıları bu çöreklerin yılın diğer zamanlarında da satılmasından hoşnut değil.
Profesör von Guttner Sporzynski, “Belki Kraliçe I. Elizabeth’in, hot cross buns’ı sadece Paskalya zamanına özgü kılma kararından bir şeyler öğrenebiliriz. Çok yaygın hale gelmeden özel kılmak gerekiyor,” diyor.
Pagan Zamanları terimi; genellikle Hristiyanlık öncesi dönemleri ve özellikle Antik Roma, Yunan, Mısır gibi medeniyetlerin inanç sistemlerini ifade etmek için kullanılır. Bu dönemde halk, tek tanrıya inanmak yerine çok sayıda tanrıya, doğa güçlerine ve ruhlara tapıyordu. “Paganizm” terimi de bu çoktanrılı inanç sistemlerini tanımlamak için kullanılır.
Haberin orijinali ilk burada yayınlandı – tıklayın
