BOL KURU SOĞANLI BİR YAZ

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Bir kadını önce ağlatıp sonra kendini ateşe atan tek bitki soğandır diyor işin uzmanları.

Sene ortasında feci şekilde acı olan Avustralya’nın kuru soğanları yeni toplandıkları bu günlerde gayet tatlı sulu olabiliyor benden söylemesi. Buraya ilk gelenlerin genelde ilk tespitleri “soğanlarınız ne kadar acı, tuza basıp yiyemiyoruz” diyorlar. Eski soğanlar sene sonuna doğru on kilosu beş-altı dolardan satılıyordu. Yeni sezon kuru soğanların orta boylarının on kilosu on beş-on sekiz dolar civarında satılıyor. Eskiden vatandaşlarımız NSW Grifith kasabasında soğan toplama işine giderlerdi, böylece soğan toplama işlerinden haberimiz olurdu şimdilerde çalışmak için gidenleri hiç duymadım. Eski ve yeni kuru soğanlardan özellikle bahsediyorum, çünkü eski sezon soğanlar genelde çok acımtırak öyle tuza basıp kıtır kıtır yiyemezsin. Oysa biz Türkler hiçbir şey olmazsa bile soğanı tuza basıp yemeyi, ekmeğimize katık etmeyi çok severiz, acımtırak soğanlar yüzünden soğan yemeyi unuttuk sanki. Tam da bu günlerde kuru soğanın tepesine bir yumruk vurup parçaladıktan sonra tuz ekerek tatlı tatlı yeme zamanı haberiniz olsun. Birkaç ay sonra nedendir bilmem soğanlar yiye pişirmeden yenmez hale gelecek.

  Bir mutfakta kuru soğan olmazsa olmaz bence. Başta salatalara, çorbalara, et yemeklerine her şeye yakışır kuru soğan. Bir gün evden uzakta bir ortamda Avustralyalı misafirlerime bol soğanlı domatesli birer dürüm yapıp uzattım. Doğrusu hiç ummazdım evlerine dönünce “bol soğanlı dürümler çok lezzetliydi, teşekkür ederiz” diye bana mesaj yazmışlar. Aklımız erdiğinden bu yana ekmeğe sarılacak hiçbir şey yoksa soğanı katık eder aç kalmaz, yine hayattan tat alırdık. Soğanın faydalarını vitamin değerlerini meraklı olanlar araştırıp öğrenebilirler.  Bence gelecekte dünyanın en kıymetli bitkisi kuru soğan olacak. Rabbimiz ne güzel nimetler yaratmış, en kolay muhafaza edilen, en sağlıklı en lezzetli ve en ucuz her yerde her zaman bulunabilen ender sebzelerdendir kuru soğan.   

   Memleketteyken salata yoksa kuru soğanla soframızı şenlendirirdik. Hele kuru fasulye yemeği hem pişeceğinde hem yemeğin yanında soğansız asla olamazdı. Soğanı kabuklarından soymak kolay değildir, insanın gözlerini yaşartır. Ninem “soğan soyarken bir taraftan hafif bir yel eserse gözünü acıtmaz” diye bana öğretmişti bu detay sayesinde soğan soymaktan hiç rahatsız olmam yani. Kuru soğanı çuvalla alacaksanız kalın kabuklu olanları tercih edin derim. Serin ve gölge bir yerde bozulmadan uzun zaman muhafaza edebilirsiniz. Soğanı soyup bekletmeyi hiç tavsiye etmem. Her zaman kullanacağınızda taze soyarsanız daha iyi olur. Asyalılar soğanı kuruyasıya kadar kızartıp kuruttuktan sonra gayet kahverengi renkteyken paketleyip satıyorlar. Alanlar hazır kavrulmuş soğandan yemeklerine kullanıyorlar. Bizim gibi soğan soyma dertleri yok.

 Sebze yemeklerinin hemen hepsinde ve bazı çorbalarımızda mutlaka kuru soğan kullanırız. Herkesin bir soğan doğrama usulü vardır derler. Bazen küp küp bazen dilimleriz başka zaman rendelemek gerekir.  Hemen her yemekte soğanı usulünce doğradıktan sonra genelde zeytinyağında biraz kavururuz. Soğan pembeleştikten sonra varsa salçasını baharatını ilave ederiz, bir karıştırdıktan sonra sebzesi falan ilave edilir. Taze biber yoksa kuru soğanı biraz fazla doğramak sayesinde çok lezzetli menemen yapılabilir, soğanı iyi kavurmak şartıyla. Soğan salatalara da çok yakışır, yaz-kış salatalara tat ve lezzet verir. Misal Adanalıların sadece soğandan yapılan maydanozlu, sumaklı çok nefis soğan salataları vardır. Piyaz salatası soğan ve haşlanmış kuru fasulyeden yapılır. Bazen salatalara mor renkli kuru soğanda yakışır ama olmazsa dert değil.

   Dolma veya sarmalarımız kuru soğansız kesinlikle olamaz. İç hazırlayacağımız da soğanı rendeleyerek kullanmak daha iyi sonuç veriyor. Zaten soğan piştikten sonra hiç kötü kokmaz, bilakis yemeklere hoş bir lezzet verir. BBQ etleri için soğan suyundan yapılmış bir sos bile etin tadını daha güzel yapıyor. Genelde bir-iki soğan suyuna zeytinyağı, baharat ve tuz ilave edilip etler bu karışımda biraz bekletiliyor. Bir ara İnegöl Köftesi tarifine bir bakın derim. Kıyma sadece soğanla yoğuruluyor vee..şahane İnegöl köftesi oluyor. Soğanları küp küp doğrayıp sebzelerle şişe dizip közlemesi de güzel olur. Doğrusu benim ninem dörde şak eder kuzine soba da közler dürüme koyardı. Sadece közde pişmiş soğan bile çok lezzetli olur.

   Doktorların çok kıt olduğu eski zamanlarda kuru soğanı tedavide de kullanırlardı. Kazayla eli veya ayağı burkulan, ağrı çekenlere közlenmiş soğanı bezle ağrıyan yere bağlayıp bekletirlerdi. Güya iyi gelirdi, Allahualem. Hiçbir şey olmasa seven sevdiğine soğanın cücüğünü yani en ortasını ikram ederek sevgisini ifade ederdi. Soğanı bolca yemek iyi hoş da, insanın ağzında kötü kokuya sebep oluyor. Peygamber efendimiz “camiye gideceğinizde soğan sarımsak yemeyin” demiş. Kötü kokuyla insanları rahatsız etmemek de lazım değil mi? Pembegül Abla