Avustralya’nın Mesleki Vize Reformları: Yeni Düzenlemeler ve Sektör Tepkileri
Dünya Gazetesi Editörü Mustafa Yılmaz’ın, Migration Specialists Melbourne firmasından Gülay Bektaş ile gerçekleştirdiği röportajda, Avustralya’nın mesleki vizelerindeki son reformlar ve bu reformların göçmenlik sistemine etkileri ele alındı.
Mustafa YILMAZ: Son dönemde mesleki vizeler ile ilgili birtakım reformlar kamuoyuna yansıdı, bu konuda bilgi verir misiniz?
Gülay BEKTAŞ: 14 Mayıs 2024’te Avustralya Hükümeti, 2024–25 Daimi Göç Programı için planlama seviyelerinin 185.000 vize olarak belirleneceğini açıkladı. Bu rakamın 130.000 civarı mesleki vizelere ayrıldığı belirtiliyor. Yani programın yaklaşık %71’i vasıflı göçmenlik vizelerine ayrılmış durumda. Bu durum, vasıflı göçmenlik vizelerinin Avustralya için büyük öneme sahip olduğunu açıklıyor.
Sürekli oturum vizeleri dışında geçici mesleki vizeler de Avustralya ekonomisi ve iş gücüne katkıları açısından önemli taşırken, dolayısıyla hükümet kalıcı ve geçici vasıflı vizelerde ihtiyaca göre dönem dönem reformlar yapıyor.
Son günlerde kamuoyuna yansıyan reformlar Geçici Beceri Eksikliği (TSS) vizesi (Temporary Skill Shortage visa – 482) ile bağlantılı oldu. Söz konusu vizenin ismi Talep Edilen Beceriler Vizesi (Skills in Demand visa – 482) olarak değiştirildi ve bununla bağlantılı 456 mesleği içeren yeni bir liste yayımlandı. Daha önce var olan üç listeye Temel Beceriler Meslek Listesi (Core Skills Occupation List – CSOL) eklendi ve 7 Aralık 2024 itibariyle 482 vizesinde yapılan reformlar devreye girdi.
Söz konusu Skills in Demand visa – 482 vizesinde yapılan ana değişiklikler şunlar: Vize 3 kategoriye ayrıldı:
Core Skills Occupation List (CSOL) ayrıca, kalıcı İşveren Adaylık Programı (subclass 186) (Employer Nomination Scheme) vizesinin Doğrudan Giriş kategorisine de (Direct Entry) uygulanacak.
Diğer önemli değişiklik ise 482 vizesine başvurmak için daha önce istenilen 2 yıllık iş tecrübesi, 1 yıla düşürüldü. Vize başvurusu son 5 yıl içerisinde gerçekleştirdiği 1 yıllık iş tecrübesini başvuruda kullanabilecek. Diğer önemli değişiklik ise vize sahiplerinin daha kolay işveren değiştirme esnekliği kazanması.
Gülay Bektaş; Hükümet kalıcı ve geçici vasıflı vizelerde ihtiyaca göre dönem dönem reformlar yapıyor.
MY: Bu şekilde reformlara neden ihtiyaç duyuldu?
GB: Liste, hükümetin Jobs and Skills Australia adlı kurumu tarafından yapılan iş gücü piyasası analizi ve danışma çalışmaları temel alınarak oluşturuldu. Bu adım, hükümetin geçen Aralık ayında yayımladığı Göç Stratejisi’nin ardından, ülkenin göç sistemini reforme etme çabalarının bir parçası olarak atıldı. Bu reformlar, geçici vasıflı vize programındaki karmaşık, güncelliğini yitirmiş ve esnek olmayan kriterleri değiştirmeyi içeriyor.
Listede Olmayan Meslekler Tepki Çekti
Reformlara çeşitli sektör gruplarından karışık tepkiler geldi. Master Builders Australia, 3 Aralık günü yayımlanan liste sonrası, bir konut krizinin ve kronik iş gücü eksikliklerinin ortasında inşaat ve yapı sektörünün, temel makine operatörü, duvar ustaları, tesisatçılar, vinç ve buldozer operatörleri gibi mesleklerin neden listeye alınmadığını anlamakta zorlandığını belirtti. İnşaat sektöründeki tüm meslek gruplarının eksik olduğunu ve listede yer alması gerektiğini vurguladılar.
Restoran Sektöründen Tepkiler
Restoranlar, kafeler ve catering işletmeleri için Avustralya’nın zirve kurumu olan Restaurant & Catering Australia (R&CA), listenin kilit ağırlama personelinin çıkarılmasından dolayı endişeli olduklarını ifade etti. Avustralya hükümeti, restoranlar ve kafeler için yöneticiler, garsonlar ve baristalar gibi kilit personeli dahil etmek konusunda yeterince ileri gitmedi,” dedi.
MY: Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
GB: Yukarıda belirttiğimiz söz konusu değişiklikler, hükümetin Göç Stratejisi ile sağlık, inşaat, eğitim ve siber güvenlik gibi kritik sektörlerdeki uyumu hedeflemektedir. Skill In Demand vizesindeki (class- 482) reformlar, Avustralya’nın ekonomisinin ve iş gücünün değişen ihtiyaçlarına göre en iyi yetenekleri çekme ve elde tutma konusunda rekabetçi kalmasını sağlamayı amaçlıyor diyebiliriz.