Avustralya’da Kurye Sürücüleri İçin ‘Dünya’da İlk’
Avustralya’da Yemek Kurye Sürücüleri İçin ‘Dünya'da Bir İlk Olacak’i Asgari Ücret Düzenlemesi
Avustralya’nın en büyük iki yemek teslimat platformu DoorDash ve Uber Eats, uzun süren görüşmelerin ardından Transport Workers’ Union (TWU) ile birlikte, teslimat sürücüleri için asgari saatlik ücret ve kaza sigortası da dahil olmak üzere yeni standartlar belirleyen ortak bir başvuruyu Fair Work Commission (FWC)’e sundu.
Bu anlaşma henüz onaylanmadı, ancak kabul edilmesi hâlinde gig ekonomisi için “dünya çapında bir ilk” olarak değerlendiriliyor.
Teslimat sürücüleri için neler değişiyor?
Albanese hükümetinin geniş kapsamlı iş reformlarının ardından, FWC artık gig çalışanları için minimum standartlar belirleyebiliyor.
DoorDash, Uber Eats ve TWU arasındaki anlaşma, sürücüleri “çalışan benzeri” olarak tanımlayan yeni bir çerçeve içeriyor.
Anlaşmaya göre:
- 1 Temmuz 2026 itibarıyla en az 31,30 Avustralya doları saatlik güvence ücreti uygulanacak.
- Bu ücret, kullanılan araç türüne göre küçük farklılıklar gösterecek ve 1 Ocak 2027’de bir miktar artacak.
- Yeni standartlar;
- Uyuşmazlık çözüm süreçleri,
- Geri bildirim mekanizmaları,
- Temsil hakları
- Ve yaralanan işçileri kapsayan kaza sigortasını içeriyor.
Melbourne’de çalışan Eric Ireland, yeni düzenlemelerin özellikle bekleme süresi gibi ödenmeyen zamanlarda sürücülerin kazançlarını artıracağını söylüyor:
“İş başında olduğun sürede ücret alacağını bilmek insanı rahatlatır.”
Ancak uzmanlar, bu güvence ücretinin klasik bir asgari ücret gibi olmadığını belirtiyor. Prof. Alex Veen, ücretin iş bekleme sürelerini kapsamadığını ve düşük talep dönemlerinde sürücülerin bu seviyeye ulaşamayabileceğini ifade ediyor.
Kaza sigortası nasıl işleyecek?
Başvuruya göre:
- Sürücüler, kullandıkları araç için zorunlu üçüncü şahıs sigortasını kendileri yaptırmakla yükümlü.
- Platformlar ise işçiler için kişisel kaza sigortası sağlayacak ve bunun finansmanını üstlenecek.
- Sağlanacak teminat için “makul minimum düzey” ifadesi kullanılıyor; bu ifade uzmanlarca yoruma açık görülüyor.
TWU, 2017’den bu yana en az 23 gig çalışanının hayatını kaybettiğini ve gerçek sayının daha yüksek olabileceğini belirtiyor.
Müşteriler için fiyatlar artacak mı?
Uber Eats ve DoorDash maliyet artışlarını nasıl karşılayacaklarını henüz açıklamadı.
Uzmanlara göre, bunun yüksek ihtimalle tüketicilere yansıması bekleniyor.
Bazı akademisyenler, Avustralyalıların işçilerin adil muamele görmesine önem verdiğini, bu nedenle küçük fiyat artışlarının tüketiciler tarafından kabul edilebileceğini söylüyor.
Dünya ilk’i mi?
Uzmanlar, önemli platformların ve sendikanın ortak noktada buluşmasının dünya çapında öncü bir adım olduğunu belirtiyor.
FWC, genellikle tarafların mutabakat sağladığı içerikleri dikkate alarak karar veriyor.
Süreçte ne var?
Anlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için FWC’nin onayı gerekiyor.
Bazı uzmanlar, sürücülerin halihazırda çalışan olarak sınıflandırılması gerektiğini savunarak, FWC’nin bu konuda farklı bir karar verebileceğini dile getiriyor.
Bu kararın, platformların yüksek mahkemeye taşımaya hazır olduğu bir süreci tetikleyebileceği belirtiliyor.
Gig ekonomisinin geri kalanı için ne anlama geliyor?
Bu mutabakat, gig ekonomisinin diğer alanları için de emsal olabilecek bir “güvenlik ağı” oluşturma yolunda önemli bir adım olarak görülüyor.
FWC’nin ilerleyen dönemde paket teslimatı ve ride-share sürücüleri için benzer standartlar değerlendirmesi bekleniyor.