Renk Görme Eksikliği: Gerçekler
Bir kişinin renk perspektifi özneldir. Beyin, retinadaki foto reseptörler tarafından gönderilen ışık uyaranlarına yanıt verir.
İki ana fotoreseptör türü vardır; loş ışık koşullarında görüşten sorumlu olan çubuklar ve parlak ışık koşullarında görüşe aracılık eden koniler.
Üç tür koni reseptörü vardır: L-koniler (uzun dalga boyu), M-koniler (orta dalga boyu) ve S-koniler (küçük dalga boyu).
Bu reseptörler, beynin dalga boyuna göre rengi ayırt etmesine izin veren farklı spektral tepkilere sahiptir.
Ne Zaman Ortaya Çıkar
Renk görme eksikliği, bir veya daha fazla koni olmadığında veya anormal işleve sahip olduğunda ortaya çıkar. Doğuştan veya hastalık nedeniyle de kazanılmış olabilir.
Renk görme eksikliği alt tipleri, etkilenen koni reseptörlerine dayanır.
Protanopi, L-koninin (kırmızı renkler) yokluğu veya anormal işlevi olarak tanımlanır,
Döteranopi, M-koninin (yeşil renkler) yokluğu veya anormal işlevidir.
Tritanopi, S-konilerinin (mavi renkler) anormal işlevinin olmamasıdır.
Konjenital (doğuştan) renkli görme eksikliği, X’e bağlı resesif bir şekilde kalıtsaldır, erkeklerin %8’ini ve kadınların %0,5’ini etkiler.
Kırmızı-yeşil renk eksikliği, L-konilerinin veya M-konilerinin olmadığı veya anormal bir işlev gösterdiği en yaygın tiptir.
Kırmızı-yeşil renk körlüğü en sık görülen tiptir, L-konilerinin veya M-konilerinin olmadığı veya anormal bir işlev gösterdiği zamanlarda ortaya çıkar.
Sonradan kazanılan renkli görme eksikliği daha karmaşıktır. Genellikle de glokom (Halk arasında Karasu Hastalığı) maküler dejenerasyon (gözün keskin, merkezi ve renkli görmesinden sorumlu) ve optic neuritis (görme sinirinin iltihaplanması) gibi göz hastalıklarından kaynaklanır.
Renk körlüğünü fark etme
Renk körlüğünün etkisi çocukluktan yetişkinliğe değişir. Renk körlüğü, genellikle gözden kaçabilir ve bir çocuk ortaokula gidene kadar bile tanımlanamayabilir. Çocuklar birçok derste renkleri tanımakta zorlanabilirler. Rengin; sanat, bilim, matematik, coğrafya, spor ve gıda teknolojisi gibi bir öğretim aracı olarak kullanıldığı yerlerde zorluk görülebilir.
Ayrıca, yetişkinlikte renk görme eksikliği ile ilişkili diğer zorluklar farklı olabilir. Mesela, renk kodlu trafik ışıklarını tanımayı, giysi rengini seçmeyi, pişmiş ve çiğ eti ayırt edebilmeyi ve bir işyerinde renkleri tanımlamada zorlanabilir. Mecburi renkli görme gerektiren bazı meslekler arasında; havayolu pilotları, elektrikçiler ve tren makinistleri yer almakta.
Muayene ve Erken Teşhis
Renkli görme eksikliğinin taraması, yaşamın her aşamasında size yardımcı olacağı için erken dönemlerde yapılmalıdır. Çocuklar, okul çağından önce en az bir kez bir optometriste göz muayenesi yaptırmalıdır.
Referans:
Chan et al.: Subjects with colour vision deficiency in the community: what do primary care physicians need to know? Asia Pacific Family Medicine 2014 13:10.
ENGLISH
Colour Vision Deficiency: The Facts
A person’s perspective of colour is subjective whereby the brain responds to light stimuli sent by photoreceptors in the retina. There are two main types of photoreceptors: rods, which are responsible for vision in dim light conditions and cones, which mediate vision in bright light conditions. The three types of cone receptors are L-cones (long wavelength), M- cones (medium wavelength) and S-cones (small wavelength). These receptors have different spectral responsivities, which allow the brain to discriminate colour based on wavelength. Colour vision deficiency occurs when one or more cones are absent or have abnormal function. It can be congenital or acquired due to disease. Colour vision deficiency subtypes are based on the affected cone receptors. Protanopia is described as absent or abnormal function of L-cone (red colours), deuteranopia is the absence or abnormal function of M-cone (green colours) and tritanopia is the absence of abnormal function of S-cones (blue colours).
Congenital colour vision deficiency is inherited in X-linked recessive manner, affecting 8% of males and 0.5% of females. Red-green colour deficiency is the most common type where the L-cones or M-cones are either absent or display an abnormal function. Acquired colour vision deficiency is more complex and is often caused by eye diseases such as glaucoma, macular degeneration, and optic neuritis.
The impact of colour vision deficiency varies from childhood to adulthood. Colour vision deficiency can often be missed and may not be identified until a child is in secondary school. Children can struggle with colour recognition in many subjects where colour is used as a teaching tool such as art, science, mathematics geography, sports and food technology. Furthermore, other difficulties associated with colour vision deficiency in adulthood include recognising colour-coded traffic lights, selecting colour of clothing, ability to distinguish between cooked and raw meat and identifying colours at a workplace. Some careers that require normal colour vision include airline pilots, electricians, and train drivers.
Screening for colour vision deficiency should be done early in life to assist in every stage of life. Children should have their eyes tested by an optometrist at least once before school age.
Reference:
Chan et al.: Subjects with colour vision deficiency in the community: what do primary care physicians need to know? Asia Pacific Family Medicine 2014 13:10.
News