Avustralya’nın New South Wales (NSW) bölgesinde yapılan bir keşif, 15 milyon yıl öncesine ait fosilleşmiş bir balığın, mükemmel şekilde korunmuş vücut yapısı ve mide içeriğiyle bilim insanlarını hayrete düşürdü. Bu balık fosili, hem evrimsel açıdan büyük ipuçları sağladı hem de fosilleşme sürecinde kullanılan kaya türünün başka fosiller için de önemli bir kaynak olabileceğini ortaya koydu.
Keşif, NSW’nin Gulgong kasabasına yakın McGraths Flat bölgesinde yapıldı. Fosil, o dönemde tropikal bir ortamda bolca bulunan ve günümüzde Avustralya gri balığıyla akraba olan bir balık türüne ait. Balık, oksijenin az olduğu bir tatlı su göletine yanlışlıkla girip boğulmuş ve zamanla demir açısından zengin maddelerle kaplanarak fosilleşmiş.
Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden araştırmacı Jochen Brocks ve ekibi, bölgedeki diğer fosil kazılarının ardından şans eseri bu fosili keşfettiler. Brocks, “Taşı böldüm ve ‘Vay canına, bu bir balık!’ diye düşündüm” dedi.
Fosilin Mükemmel Korunumu ve Son Yemeği
Fosil o kadar iyi korunmuştu ki, bilim insanları balığın rengini ve son yediği öğünleri belirleyebildiler. Balığın midesinde, çoğunlukla bir çeşit sinek larvası ve diğer böcekler yer alıyordu. Ayrıca balığın kuyruk kısmında parazitler de bulunuyordu. Fosil, bilim insanlarına balığın yumuşak dokularını ve kemik yapısını tam olarak görme imkânı sundu.
Fosil üzerinde yapılan incelemeler, balığın karın kısmının açık renkte olduğunu ve yan tarafında bir şerit bulunduğunu ortaya çıkardı. Bu bilgiyi, balığın derisinde bulunan ve koyu pigment olan melanin üreten hücrelerden (melanosomlar) elde ettiler. Bu keşif, balığın rengini ve desenini belirlemek için önemli bir teknik adım oldu.
Ferruaspis Brocksi: Yeni Bir Tür
Bu keşif, bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı. Balık, şimdi “Ferruaspis brocksi” olarak adlandırılmış ve adı, fosilin bulunduğu demir zenginliği nedeniyle “ferru” ve keşfi gerçekleştiren Jochen Brocks’in ismiyle “brocksi” olarak belirlenmiş. Brocks, bu türün adını duyduğunda “Bir türün adının bana verilmesi çok eğlenceli bir şeymiş, beklemiyordum” dedi.
McGraths Flat Fosil Alanı ve Gelecek Araştırmalar
McGraths Flat, daha önce 200 milyon yıl öncesine ait Jura dönemi fosillerini barındıran başka bir önemli alan olarak biliniyor. Bu bölgenin yakınında iki büyük fosil alanının bulunması oldukça nadir bir durum olarak kaydedildi.
Keşfin, demir açısından zengin kaya türlerinin fosil koruma konusunda yeni bir alan açabileceği düşünülüyor. Curtin Üniversitesi’nden paleontolog Kate Trinajstic, bu tür kaya türlerinin fosil barındırma potansiyelini gözler önüne serdi. “Demir zengin kaya türlerinin, genellikle büyük fosil rezervleri barındırdığı düşünülmez, bu yüzden bu keşif, yeni bir araştırma alanı açmış oldu” diye ekledi.
Modern Avustralya Tatlı Su Balıkları İçin Önemli İpuçları
Bu keşif, sadece tarihsel olarak değil, aynı zamanda modern Avustralya tatlı su balıkları için de önemli bilgiler sunuyor. Yeni tür, günümüzde nesli tükenme tehlikesi altında olan Avustralya gri balığıyla benzer desenlere sahip. Trinajstic, bu keşfin, Avustralya’daki tatlı su balıklarının evrimi hakkında daha fazla bilgi edinilmesine yardımcı olabileceğini belirtti.
Fosilin bulunduğu alan, aynı zamanda o döneme ait ekosistemi zamanla donmuş bir şekilde koruyarak bilim insanlarına önemli veriler sunuyor. Bu, paleontologların genellikle ulaşamadığı bir keşif fırsatı sağlıyor.